خبرگزاری مهر، گروه استانها-علیرضا صفاری‌فر: در اردستان که به دارالعرفان ایران شهرت دارد، همه ساله با آغاز ماه محرم و ایام سوگواری امام حسین (ع)، مساجد، تکیه‌ها و حسینیه‌ها به نشان‌های عزاداری مزین می‌شوند و آئین‌های خاص عزاداری را که برخی ریشه در آئین‌های کهن اسلام دارد، انجام می‌دهند.
در دو ماه محرم و صفر در اردستان مجلس‌های عزا برپاست اما در این شهرستان دهه اول بسیار مهم است که از اول محرم هیأت‌های عزاداری از محلات مختلف مشغول به عزاداری و اطعام عزاداران می‌شوند همچنین آیین‌هایی همچون تعزیه، شبیه‌خوانی، نخل‌گردانی و چغچغه‌زنی نیز رواج دارد.
روزهای تاسوعا و عاشورا اوج عزاداری و سوگواری برای سرور و سالار شهیدان امام حسین (ع)، است، هیأت‌های عزاداری از محله‌های مختلف شهر در قالب دسته زنجیرزنی و طبل‌زنی از محل خود خارج شده و تا خیابان و میدان اصلی شهر آمده و سپس هنگام نماز ظهر به محل‌های خود بازگشته و نماز جماعت و اطعام عزاداران انجام می‌شود.
شب یازدهم محرم که در حقیقت شب شام غریبان نامیده می‌شود، عزاداران حسینی در هیأت‌های مختلف یا مساجد با روشن کردن شمع و نوحه‌خوانی به عزاداری می‌پردازند.
روش خاص عزاداری شام غریبان در اردستان به‌این صورت است که با خواندن نوحه‌های خاص و تنها در قالب دسته سینه‌زنی شام غریبان اباعبدالله الحسین را در کوچه‌های تاریک انجام می‌دهند.
نخل‌گردانی
نخل‌گردانی سنتی دیرینه از دوره صفوی در شهرستان اردستان است که هرساله در ایام عزاداری اباعبدالله حسین (ع) در این شهرستان برگزار می‌شود.
نخل‌گردانی، حملِ تابوت چوبی عظیم و نمادی از سوگواری ایام محرم الحرام است که در دهه اول این ماه، تابوت در حالی که توسط پارچه‌های مشکی و سبز پوشانده شده، توسط عزاداران پرشماری (به دلیل وزن زیادِ آن) حمل می‌شود.
مراسم نخل گردانی بیشتر در شهرها و روستاهای اطراف منطقه کویر مرکزی ایران رواج دارد و نخل برداری از ویژگی‌های عزاداری محرم در این منطقه به حساب می‌آید که برای اجرای آن همه مردم و اهالی منطقه بسیج می‌شوند.
تعزیه‌خوانی
پرده‌خوانی و تعزیه‌خوانی از قدیم در اردستان رواج داشته ولی امروزه پرده‌خوانی یا همان نقالی به فراموشی سپرده شده اما همچنان تعزیه‌خوانی مخصوصاً در ظهر عاشورا رواج خود را دارد.
در شهرستان اردستان مراسم تعزیه خوانی گاهی به صورت دوره‌ای برگزار می‌شده، یعنی در ۱۰ روز اول محرم این مراسم در اردستان و زواره برگزار می‌شد و سپس نوبت را به روستاهای اطراف واگذار می‌کردند.
در شهر زواره بیشتر تعزیه‌ها در حسینیه بزرگ زواره و بعد از اتمام مراسم عزاداری انجام می‌شود، در شب تاسوعا و عاشورا قبل از شروع تعزیه‌خوانی در حسینیه‌ها دسته‌های عزاداری از مساجد و تکایا به سمت حسینیه بزرگ و کوچک حرکت می‌کند.
چغچغه‌زنی
یکی از این آئین‌های عزاداری که توسط اهالی روستای «کیسار» اردستان هر سال انجام می‌شود، آئین «چق چقه زنی» است، در زمان قدیم مردم روستا پس از عزاداری روز تاسوعا بعد از نیمه شب از مسجد به کوچه‌ها و خیابان‌های روستا رفته و عزاداری خود را با انجام مراسم «چق چقه» تا اذان صبح ادامه می‌دادند.
در این آئین مردان با به صدا درآوردن سنگ‌ها، سکوت شب را می‌شکستند؛ زنان و کودکان بر بام‌ها و جلوی منازل اجتماع می‌کردند؛ این مراسم تا نماز صبح ادامه داشت، پس از ادای فریضه نماز به منازل خود باز می‌گشتند تا پس از تجدید نیرو برای عزاداری و اقامه نماز ظهر عاشورا آماده شوند.
تولید پارچه کرباس مشکی ویژه محرم
به‌دلیل کشت پنبه که در اردستان به کلوزه‌کاری معروف است، پارچه‌هایی به اسم کرباس تولید می‌شد که از آنها برای دوخت لباس و لباس عزاداری نیز استفاده می‌کردند.
پارچه‌های بلندی نیز وجود داشته است که مردم در ایام سوگواری امام حسین (ع)، آنها را به رنگ مشکی آغشته و در مراسم سینه‌زنی استفاده می‌کردند.
با توجه به گسترش عصر ارتباطات، وجود رسانه و فضای مجازی قوی در صورتی که آئین‌های عزاداری محرم در این شبکه‌ها پخش شوند، برای جذب گردشگر مناسب است؛ به‌خصوص مراسمی مثل شبیه‌خوانی و یا حتی بنای حسینیه‌ها و مساجد شهرستان که به‌لحاظ قدمت تاریخی، برای جذب گردشگر ظرفیت خوبی دارند.
۱۰:۵۶ - ۱۴۰۳/۰۴/۲۰
نظر شما